فرهنگ‌نگاری و زبان ادبی معاصر تاجیکی

فرهنگ‌نگاری در زبان تاجیکی تاریخی طولانی دارد؛ اما از اواخر دهۀ بیستم عصر گذشته، ضرورت تهیه و تدوین فرهنگ‌های نوی زبان تاجیکی به‌میان آمد. در همایشی بانام «کنفرانس یکم آموزش کادرهای تولیدی تاجیکستان شوروی» که به سال ۱۹۳۲م در لنینگراد برگزار گردید، مسئلۀ ترتیب فرهنگ‌های گوناگون، تنظیم اصول اصطلاح‌سازی زبان تاجیکی و... بررسی شد و دانشمندان برجسته‌ای چون الدینبورگ، برتلس، فریمان، زاروبین، یاکوبسن و... اندیشه‌های خود را بیان کردند. با هدف عملی کردن توصیه‌های این کنفرانس هیئتی زیر نظر صدرالدین عینی تشکیل شد و با هدف تهیۀ لغت روسی- تاجیکی آغاز به کار کرد. در این مقاله، مؤلف ابتدا ویژگی‌های این فرهنگ را برشمرده و به بیان نظرات برتلس درخصوص این فرهنگ و نیز فرهنگ دیگری باعنوان لغت‌نامۀ تفسیری زبان تاجیکی پرداخته است. در ادامه، نظر سخنرانان دیگر این کنفرانس را دربارة مشکلات مربوط به ترتیب فرهنگ‌های دوزبانه، نظریه‌های نو درزمینۀ اصول لغت‌سازی، لزوم تألیف لغت‌نامۀ تفصیلی اصطلاحات سیاسی و... ذکر کرده است. در پایان نیز به مشکلات فرهنگ‌سازی و فرهنگ‌نگاری این دوره که متأثر از فضای سیاسی آن روزگار بوده، اشاره کرده است.